بررسی تغییرات دریاچه ارومیه با سنجش از دور

دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه های شور در دنیا است که در مناطق شمال غربی کشور وجود دارد که با توجه به نوسانات شدید در سال های گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ما در مقاله بررسی تغییرات دریاچه ارومیه با سنجش از دور با کمک فن آوری سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای به بررسی تغییرات این دریاچه و پارامترهای تاثیر گذار در این پدیده خواهیم پرداخت.

بررسی تغییرات دریاچه ارومیه با سنجش از دور

درایچه ارومیه بزرگترین ترین دریاچه ایران است. این دریاچه شور در شمال غرب کشور واقع شده است که میانگین سطح 5000 کیلومتر مربع دارد. این دریاچه با توجه به نوسانات زیادی که دارد در سال های اخیر در مورد آن بسیار زیاد صحبت خواهد شد. این دریاچه در رتبه 6 بین دریاچه های شور دنیا قرار دارد. در این مقاله قراره با استفاده از فن آوری سنجش از دور و با کمک تصاویر ماهواره ای لندست به بررسی تغییرات این دریاچه بپردازیم.

 

 

بخش دوم اضافه شد

 

فن آوری سنجش از دور

تصاویر ماهواره ای و فن آوری سنجش از دور این قابلیت را برای ما ایجاد کرده است که، به تصاویر گذشته دسترسی داشته باشیم و به صورت پیوسته بتوانیم سطح منطقه را مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و سامانه قدرتمند گوگل ارث انجین به بررسی سطح دریاچه پرداخته شده و در بازه های زمانی 5 ساله از سال 1985 تا 2022 مساحت پهنه های آبی بدست آمده است.

استخراج پهنه آبی و مساحت آن

با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست در سامانه گوگل ارث انجین ابتدا تصاویر مربوط به منطقه فراخوانی شده است. در گام بعدی بر اساس شاخص نرمال شده آب (NDWI) مناطق آبی شناسایی شده و مساحت این قسمت ها محاسبه شده است. در شکل زیر در بازه های زمانی 5 ساله سطح پوشش آ ب به صورت کیفی نمایش داده شده است.
همانگونه که در شکل های بالا نمایش داده شده است، اوج تغییرات در بازه زمانی 2000 تا 2005 رخ داده است و از این سال سطح دریاچه روندی نزولی داشته است. البته بر اساس ظاهر تصاویر کمترین مقدار نیز در سال های 2015 تا 2020 رخ داده است.

از نظر آماری و مساحت سطح دریاچه بیشترین میزان مساحت دریاچه مقدار 5749 کیلومتر مربع در سال های 1995 تا 2000 بوده است. کمترین میزان مساحت نیز مقدار معادل با 2653 کیلومتر مربع بوده است. در شکل زیر نمودار و جدول تغییرات مساحت دریاچه از 1984 تا 2022 نمایش داده شده است.

بررسی عوامل موثر بر نوسانات سطحی دریاچه ارومیه

در سال های اخیر نظریات و افراد مختلف در مورد عوامل این تغییرات صحبت کرده اند. در این مقاله کاربردی پارامترهای مهم که در تغییرات سطحی نقش دارند را مورد بررسی قرار داده ایم. مهم ترین این پارامترهای که در نوسانات تاثیر داشته و با فن آوری سنجش از دور نیز قابل اندازه گیری است شامل:

• بارش
• خشکسالی
• تغییرات نوسانات آب های زیر زمینی

 

بررسی تغییرات بارش دریاچه ارومیه

بر اساس تصاویر ماهواره ای TRMM میزان بارش منطقه به صورت ماهانه استخراج شده است. همانگونه که در شکل زیر نیز نمایش داده شده است میزان نوسانات بارش در داخل منطقه زیاد نبوده است. از سال 2005 نیز رشد منحنی برازش داده شده نیز مثبت است. پس میتوان گفت که بارش تاثیر زیادی بر میزان این نوسانات منطقه نداشته است.

بررسی خشکسالی دریاچه ارومیه

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که امکان دارد که در هر نوع اقلیمی اتفاق بیفتد. در کشور ایران نیز در سال های اخیر شاهد خشکسالی بوده ایم. در مقاله بررسی تغییرات دریاچه ارومیه با سنجش از دور با استفاده از شاخص پالمر میزان خشکسالی از سال 1984 تا 2022 مورد بررسی قرار گرفته است. میزان شاخص پالمر به این گونه است که مقادیر منفی آن خشکسالی و مقادیر منفی آن غیر خشکسالی را نمایش میدهد.
همانگونه که در شکل زیر نمایش داده شده است بر اساس شاخص پالمر در سال 2000 تا 2022 شاخص نوسانات شدید خشکسالی داخل منطقه نبوده ایم. بر اساس این شاخص از سال 1992 تا 2022 شاهد خشکسالی شدید در اطراف این دریاچه بوده ایم. میتوان نتیجه گرفت که خشکسالی نیز تاثیر زیادی نداشته است.

تغییرات نوسانات آب های زیر زمینی

نوسانات آب های زیر زمینی را میتوان به عوامل انسانی ، کشاورزی غیر اصولی و چاه های زیاد اطراف دریاچه دانست . میتوان گفت که این عامل را میتوان به عنوان عامل انسانی مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق از تصاویر ماهواره ای Grace برای بررسی تغییرات آب های زیر زمینی استفاده شده است. بر اساس نتایج که در شکل زیر نمایش داده شد است میتوان میزان افت شدید آب های زیرزمینی را داخل منطقه دید. میتوان عنوان کرد که مهم ترین عامل در داخل این منطقه میتواند باشد. این میتوان زنگ هشداری باشد.

آموزش هایی که میتواند برای شما مفید باشد:

استخراج پهنه آبی با شاخص AWEI ، WI و MNDWI

محاسبه سری زمانی مساحت پهنه آبی با تصاویر سنتینل ۲ در گوگل ارث انجین

محاسبه سری زمانی مساحت پهنه آبی با تصاویر سنتینل ۱ در گوگل ارث انجین

پایش زمانی پهنه آبی با تصاویر لندست در گوگل ارث انجین