نقشه های سایه روشن یا Hillshade یکی از جذاب ترین نقشه های جی ای اس می باشد که میزان رسیدن نور به یک منطقه را نمایش می دهد. این اطلاعات در فرایند های مکان یابی بسیار میتواند مفید می باشد. در آموزش ساخت لایه های Hillshade در ArcGIS به صورت جامع برای شما ارائه خواهند شد.
نقشه های Hillshade
نقشه Hillshade در سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، یک نقشه است که با استفاده از داده‌های ارتفاعی، نورپردازی و سایه‌بندی زمین را نمایش می‌دهد. هدف اصلی این نقشه، ایجاد تأثیر سه بعدی بر روی سطح زمین و توپوگرافیک آن است. با ایجاد تأثیر نور و سایه بر روی زمین، نقشه Hillshade تشکیل می‌دهد که باعث می‌شود فرم و ارتفاع زمین به طور واضح‌تر درک شود.
برای ساخت نقشه Hillshade، از داده‌های ارتفاعی استفاده می‌شود، که معمولاً از مدلهای دیجیتال ارتفاع (Digital Elevation Models – DEMs) بدست می‌آیند. این DEMs می‌توانند از منابع مختلفی مانند لیزر اسکن (LIDAR)، رادار، فتوگرامتری و غیره بدست آمده باشند.
کاربردهای نقشه های Hillshade
نقشه Hillshade در GIS کاربردهای متنوعی دارد. در ادامه، برخی از کاربردهای اصلی نقشه Hillshade در GIS را بررسی می‌کنیم:
تشخیص و تحلیل توپوگرافی
نقشه Hillshade به شکل واضح‌تری ارتفاع و توپوگرافی منطقه را نشان می‌دهد. این اطلاعات می‌توانند در تحلیل‌های مربوط به شیب زمین، ارتفاع قله‌ها و دره‌ها، سیستم هیدرولوژیک و سایر ویژگی‌های توپوگرافیک استفاده شوند.
برنامه‌ریزی عمرانی و شهرسازی
نقشه Hillshade در برنامه‌ریزی عمرانی و شهرسازی بسیار مفید است. با استفاده از این نقشه، اطلاعات ارتفاعی مناطق مختلف و تمایزات زمینی به وضوح دیده می‌شود که میتواند در انتخاب محل‌های مناسب برای ساخت و ساز، مکان‌یابی برق، نقلیه و توسعه زیرساخت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
مطالعات محیط زیستی و منظره‌سازی
نقشه Hillshade به محققان محیط زیست و منظره‌سازان کمک می‌کند تا تأثیرات طبیعی و انسانی را بر روی زمین بهتر درک کنند. با استفاده از این نقشه، می‌توان تغییرات زیست محیطی، پوشش گیاهی، اندازه و شکل مناظر طبیعی را به صورت دقیق بررسی کرد و تصمیم‌گیری‌های مربوط به حفاظت محیط زیست و طراحی منظره را انجام داد.
ارتقای دقت تصاویر ماهواره‌ای
با استفاده از نقشه Hillshade، می‌توان دقت و وضوح تصاویر ماهواره‌ای را ارتقا داد. با اضافه کردن نقشه Hillshade به تصاویر ماهواره‌ای، می‌توانید عمق و تباین سطوح زمین را بهبود بخشید. این امر به شناسایی و تفکیک بهتر اجسام و ویژگی‌های زمینی مانند کوهستان‌ها، دره‌ها، جنگل‌ها و غیره کمک می‌کند. همچنین، با ترکیب تصاویر ماهواره‌ای با نقشه Hillshade، می‌توان به شکل دقیق‌تری توپوگرافی منطقه را بازسازی کرد و اطلاعات بیشتری در مورد زمین و مناظر طبیعی آن دریافت کرد.
نقشه‌های طبقاتی
نقشه Hillshade میتواند به عنوان یکی از طبقات موجود در GIS استفاده شود. با ترکیب نقشه Hillshade با سایر طبقات مکانی مانند نقشه‌های جریان آب، پوشش گیاهی، جاده‌ها و سایر طبقات، می‌توانید تحلیل‌های پیچیده‌تری را بر روی منطقه انجام داده و تفاوت‌ها و ارتباط‌های بین طبقات مختلف را بررسی کنید.
نمایش واقع‌بینانه مکان‌ها
با استفاده از نقشه Hillshade، می‌توانید نقاط عمومی و مکان‌های گردشگری را به شکل واقع‌بینانه‌تری نمایش دهید. این نقشه میتواند به مخاطبان شما کمک کند تا توپوگرافی و شکل زمین را بهبود ببینند و مناظر طبیعی را بهتر درک کنند.
ساخت لایه های Hillshade در ArcGIS
ساخت نقشه Hillshade در ArcGIS شامل مراحل زیر است:
وارد کردن داده ارتفاعی: ابتدا، داده‌های ارتفاعی خود را به ArcGIS اضافه کنید. این میتواند شامل فایل‌های DEM با فرمت‌هایی مانند GeoTIFF، ASCII، GRID و غیره باشد. برای اضافه کردن داده‌های ارتفاعی، می‌توانید از ابزار “Add Data” در ArcMap استفاده کنید.
انتخاب ابزار Hillshade: در ArcMap، به بخش “Spatial Analyst” بروید و بر روی “Surface Analysis” کلیک کنید. سپس ابزار “Hillshade” را انتخاب کنید.
تنظیمات Hillshade: در پنجره تنظیمات Hillshade، می‌توانید پارامترهای مختلف را تعیین کنید. این شامل زاویه نور، زاویه القاعده، ارتفاع سطح زمین و رنگ‌ها است. می‌توانید این تنظیمات را بر اساس نیازهای خود تعیین کنید.
اجرای عملیات Hillshade: پس از تنظیمات، بر روی “OK” کلیک کنید تا عملیات Hillshade اجرا شود. ArcGIS هم اکنون نقشه Hillshade را بر اساس داده‌های ارتفاعی و تنظیمات مشخص شده ایجاد می‌کند.
نمایش نقشه Hillshade: پس از اجرای عملیات Hillshade، نقشه Hillshade به لایه‌های ArcMap اضافه می‌شود. شما می‌توانید نقشه Hillshade را با سایر لایه‌ها ترکیب کنید و نمایش دهید. برای این کار، می‌توانید از ابزار “Layer Properties” استفاده کنید و تنظیمات مختلفی مانند شفافیت و ترتیب لایه‌ها را تعیین کنید.
