روش های دسته بندی لایه رستری (Classified) یکی از کاربردی ترین بخش های کارهای جی ای اس می باشد. روش های بسیار مختلفی برای این کار وجود دارد. متخصصین زیادی خروجی های مختلف را بر اساس این روش ارائه خواهند داد. برای نمونه دسته بندی لایه های شیب منطقه بر اساس کلاس های با فاصله یکسان یا فاصله از پیش تعیین شده . این آموزش کاربردی از دست ندهید.
classified در جی ای اس
کلاسیفاید (Classified) در جی ای اس به معنای تبدیل مقادیر پیکسل‌های یک لایه رستری به دسته‌های مختلف با استفاده از یک الگوریتم Classification مشخص است. با اعمال یک الگوریتم Classification بر روی لایه رستری، هر پیکسل به یک دسته خاص از دسته‌های تعریف شده نسبت داده می‌شود. این دسته‌بندی می‌تواند برای اهداف مختلف مانند تحلیل ویژگی‌های زمین‌شناسی، تحلیل تغییرات زمین‌شناسی در زمان، بررسی پوشش گیاهی و … استفاده شود.
بعد از اعمال Classification بر روی لایه رستری، یک جدول Classification در جی ای اس ایجاد می‌شود که شامل اطلاعات دسته‌بندی شده برای هر کلاس است. این جدول شامل اطلاعاتی مانند نام هر کلاس، بازه مقداری ارزش‌های پیکسل‌های متعلق به هر کلاس و همچنین رنگ مربوط به هر کلاس برای نمایش بهتر در نقشه است.
از جمله الگوریتم‌های Classification مورد استفاده در جی ای اس می‌توان به روش‌های تقسیم مقادیر (Equal Interval)، برش طبیعی (Natural Breaks)، کوانتیل (Quantile)، روش‌های کاستی تحمیلی (Geometrical Interval) و روش‌های مبتنی بر مقایسه ارزش‌های پیکسل‌ها با معیارهای ثابت مانند میانگین، مد و انحراف معیار اشاره کرد.
روش های دسته بندی لایه رستری (Classified)
در نرم‌افزار ArcGIS برای تقسیم‌بندی داده‌های لایه‌های رستری از انواع مختلف Classification استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح برخی از این حالت‌ها می‌پردازیم:
۱- Natural Breaks (Jenks)
در این حالت، داده‌ها به گروه‌هایی تقسیم می‌شوند که اختلاف بین اعضای هر گروه با اختلاف بین گروه‌ها بیشینه باشد. این روش بهترین نتیجه را در مواردی که داده‌ها دارای توزیع نامتقارن هستند به دست می‌دهد.
۲- Equal Interval
در این حالت، با توجه به حداکثر و حداقل مقادیر داده‌ها، بازه‌های یکسان از طول مشخص برای تمام داده‌ها تعریف می‌شوند. این روش معمولا برای داده‌هایی با توزیع یکنواخت مناسب است.
۳- Quantile
در این حالت، داده‌ها به تعداد n برابری به گروه‌های مساوی تقسیم می‌شوند، به طوری که تعداد داده‌ها در هر گروه یکسان باشد. این روش مناسب استفاده برای داده‌هایی است که توزیع آن‌ها نامتقارن است.
۴- Standard Deviation
در این حالت، داده‌ها به گروه‌هایی تقسیم می‌شوند که اختلاف بین میانگین هر گروه با میانگین کل داده‌ها برابر با یک ضریب مشخص (معمولا یک، دو و سه) از انحراف معیار کلی داده‌ها باشد.
۵- Manual
در این حالت، کاربر می‌تواند خود به صورت دستی با توجه به دانش و تجربه خود برای داده‌های خود تقسیم‌بندی مناسبی اعمال کند.
در کل، با توجه به ماهیت داده‌ها و هدف نهایی کاربر، انتخاب حالت مناسب برای Classification می‌تواند باعث بهبود دقت تحلیل و نتایج به دست آمده شود. برای مثال، در صورتی که داده‌های لایه رستری دارای توزیع نامتقارن و یا دارای پرت باشند، روش Natural Breaks (Jenks) می‌تواند نتایج بهتری ارائه دهد. همچنین در صورتی که هدف نهایی تحلیل تاکید بر محدوده‌های قابل مشاهده و شناور بودن داده‌هاست، روش Quantile مناسب‌ترین گزینه خواهد بود.
کاربردی های دسته بندی در جی ای اس
دسته‌ها در جی ای اس می‌توانند برای اهداف مختلفی استفاده شوند. به‌طور کلی، دسته‌بندی لایه‌های رستری با استفاده از دسته‌ها می‌تواند برای تحلیل‌های مختلفی مفید باشد. در زیر به برخی از کاربردهای دسته‌های در جی ای اس اشاره می‌کنم:
1- تحلیل پوشش گیاهی
با دسته‌بندی لایه رستری مربوط به پوشش گیاهی، می‌توان به راحتی مساحت‌های مختلفی را که توسط هر نوع گیاه پوشیده شده‌اند، شناسایی کرد. این اطلاعات می‌تواند برای تحلیل‌های زیست‌محیطی، بررسی تغییرات پوشش گیاهی در طول زمان و همچنین بررسی اثرات توسعه شهری بر پوشش گیاهی استفاده شود.
2- تحلیل آب و هوا
با دسته‌بندی لایه رستری مربوط به ارتفاع، دما، بارش و … می‌توان مقادیر مختلفی را برای هر منطقه محاسبه کرد و با استفاده از این اطلاعات، تحلیل‌های مختلفی در زمینه‌هایی مانند تحلیل بحران‌های آب و هوایی، شناسایی محدوده‌های خشکسالی و بارش بالا، مدیریت منابع آب و هوا و … انجام داد.
3- تحلیل زمین‌شناسی
با دسته‌بندی لایه رستری مربوط به نوع خاک، نوع سنگ و … می‌توان مشخص کرد که هر ناحیه از نظر زمین‌شناسی چه خصوصیاتی دارد. این اطلاعات می‌تواند برای شناسایی مناطق با خاک مناسب برای کشاورزی، شناسایی ذخایر معدنی و … استفاده شود.
4- تحلیل تغییرات
با دسته‌بندی لایه‌های رستری در دو زمان مختلف، می‌توان تغییراتی که در یک منطقه اتفاق افتاده است را تحلیل کرد. به‌طور مثال، با استفاده از دسته‌بندی لایه‌های مربوط به پوشش گیاهی در دو زمان مختلف، می‌توان تغییرات پوشش گیاهی در یک منطقه را شناسایی کرد. همچنین، با دسته‌بندی لایه‌های مربوط به تغییرات کاربری اراضی، می‌توان تحلیل تغییرات در استفاده از اراضی، توسعه شهری و … را انجام داد.
5- تحلیل ارتفاع
با دسته‌بندی لایه رستری مربوط به ارتفاع، می‌توان مشخص کرد که هر ناحیه از نظر ارتفاعی چه ویژگی‌هایی دارد. این اطلاعات می‌تواند برای تحلیل‌های مختلفی در زمینه‌هایی مانند طراحی جاده‌ها و سایر زیرساخت‌ها، برنامه‌ریزی شهری و … استفاده شود.
6- تحلیل محیط زیست
با دسته‌بندی لایه‌های رستری مربوط به ویژگی‌های محیطی مانند آلودگی هوا، کیفیت آب، انواع گیاهان و جانوران، می‌توان مشخص کرد که هر ناحیه از نظر محیطی چه خصوصیاتی دارد. این اطلاعات می‌تواند برای شناسایی مناطق آلوده، بررسی تغییرات محیطی در طول زمان و برنامه‌ریزی منابع طبیعی استفاده شود.
