وقتی بخوایم سیستم مختصات مانند جغرافیایی به UTM تغییر بدیم لازمه که فرایند مشخص کردن زون در سیستم مختصات UTM انجام دهیم.
در ارتباط با سیستم مختصات و انواع سیستم تصویر میتوانید مقاله سیستم مختصات و انواع سیستم تصویر که به صورت جامع ارایه شده مطالعه کنید.
چرا لازمه ما تبدیل سیستم مختصات انجام دهیم؟
برای آنکه بتوانیم فاصله، شیب، جهت، و هر پارامتری که طول در آن دخالت دارد را محاسبه کنیم. لازمه که سیستم تصویر مناسب انتخاب کنیم. دلیل اصلی آن اینه که در عرض های مختلف طول مختلفی داریم. برای اطلاعات بیشتر که به مقاله که در پاراگراف بالا اشاره شده را مطالعه کنید.
یکی از مشهورین سیستم های تصویر، سیستم تصویر مرکاتور معکوس جهانی (UTM) میباشد. برای تبدیل سیستم مختصات جغرافیایی به UTM لازم که شما زون بندی منطقه را داشته باشید.
اما زون چیست؟
برای آنکه بتوان سیستم تصویر مناسب داشت، و محاسبات ما دقیق تر باشد. کل زمین را به ۶۰ قطعه با فصله ۶ درجه ای تقسیم کردند. نام گذاری این سیستم مختصات بر این اساس بوده که از غرب به شرق اسم گذاری شده است.
کشور ایران در زون ۳۸، ۳۹، ۴۰ و ۴۱ قرار دارد. اما لزومی ندارد شما حفظ کنید که مثلا در کدام زون قرار دارید. کافیه که دستور عمل زیر را به کار ببرید.
زون بندی کشور ایران
بسته به اینکه در نیمکره شرقی باشیم یا غربی روابط ساده ای وجود دارد.
نیمکره شرقی:
بر اساس خط گرینویچ که نیم کره شرقی و غربی تعیین میشود. کشور ما ایران در نیمکره شرقی قرار دارد. برای این منظور فقط کافیه که طول جغرافیایی تقسیم بر عدد ۶ کنید و سپس آن را با عدد ۳۰ جمع بزنید (این عدد ۳۰ اشاره به ۳۰ زون نیکروه غربی دارد).
محسابه زون در نیمکروه شرقی =طول جغرافیایی / ۶ + ۳۰
نیمکره غربی:
برای نیمکره غربی دیگر لازم نیست آن را با عدد ۳۰ جمع بزنید. فقط کافیه که طول جغرافیایی را تقسیم بر عدد ۶ کنیم.
محسابه زون در نیمکروه غربی =طول جغرافیایی / ۶
نکته بسیار مهم: عددی که حاصل از تقسیم بود را همیشه به بالا گرد کنید. برای نمونه مثال زیر را دقت بفرمایید.
مثال کاربردی از مشخص کردن زون در سیستم مختصات UTM
شهر سنندج مرکز استان کردستان، در طول جغرافیایی ۴۶ درجه شرقی قرار دارد. هدف ما اینه که زون آن را پیدا کنیم.
چون در نیمکره شرقی قرار دارد پس از حالت اول استفاده میکنیم (آن را با عدد ۳۰ جمع میزنیم.). بریم سراغ محاسبات:
- اول طول جغرافیایی بر عدد ۶ تقسیم میکنیم:
۷.۶۶۶ = ۴۶/۶
- گرد کردن به عدد بالاتر
۷.۶۶۶ اگر گرد شود میشود عدد ۸.
۳- آن را با عدد ۳۰ جمع میزنیم.
۳۸ = ۸+ ۳۰
لذا زون منطقه مورد مطالعه ما برابر است با ۳۸ و چون ایران در نیمکره شمالی قرار دارد زون ما برابر است با:
Zone = 38 N
اما اگه منطقه ما داخل دوتا زون قرار گرفت چی؟
اگه منطقه ما خیلی بزرگ باید میتواند داخل چندین زون قرار گیرید. در این حالت دوتا راه حل وجود دارد:
- به هر کدام از زون ها درصد بیشتری از منطقه داخل آن بود از آن زون استفاده شود.
- از سیستم مختصات دیگر مانند لامبرت استفاده شود.
نرم افزار های مختلف برای تبدیل سیستم مختصات عمل میکنند. یکی از این نرم افزار ها ArcGIS میباشد.
