انتخاب منطقه مورد مطالعه یکی از مهمترین بخش های است که در هر مطالعه ای باید مدنظر قرار گیرد. الان در داخل کشور ما بیشتر مطالعات بر روی کلان شهر تهران صورت میگیرد. محققین مختلف باید این سوال را از خود پرسیده که تکلیف سایر شهر های ایران چیست؟ استان های مانند آذربایجان، کردستان، سیسستان و بلوچستان و … تکلیف این استان ها و انجام مطالعات آنها چی میشود. شاید سوال مهم تر این باشد که چه عواملی بر روی منطقه مورد مطالعه تاثیر گذار بوده که در داخل کشور ما بیشتر مطالعات بر روی شهر تهران صورت میگیرد.
انتخاب منطقه مورد مطالعه
قبل از اینکه بخوایم در مورد انتخاب منطقه مورد مطالعه صحبت کنیم لازم است که در مورد تعریف آن صحبت کنیم. منطقه مورد مطالعه مکانی بوده که ما پژوهش خود را روی آن منطقه انجام داده و دسترسی به این منطقه فراهم می باشد. این شاید ساده ترین تعریفی باشد که میتوان در مورد آن عنوان کرد. در واقع ما انتخاب میکنیم که پروژه خود، پایان نامه خود را روی کدام منطقه انجام شود. شاید در نگاه اول ساده باشد و فرق زیادی نداشته باشد اما واقعیت این است که انتخاب منطقه مورد مطالعه بر روی اهمیت و اعتبار پژوهش نیز تاثیر دارد. فرض کنید که شما در چه مقیاسی باشد کدام منطقه باشد خیلی مهم است.
عوامل موثر در انتخاب منطقه مورد مطالعه
در انتخاب منطقه مطالعاتی عوامل زیادی تاثیر گذار است. ما در اینجا به 4 نوع از این عوامل اشاره خواهیم کرد و ازتون میخوایم که اگر شما نیز موردی در داخل ذهنتون بود آن را با ما به اشتراک بگذارید. هر کدام از این چهار موردی که میخوام خدمت شما عنوان کنم از اهمیت زیادی برخوردار است اما یک مورد آن که مورد آخر نیز است اهمیت زیادی دارد لذا ازتون میخوام که با دقت این 4 مورد را مورد بررسی قرار دهید.
چهار مورد موثر در گزینش و انتخاب منطقه مطالعاتی
- در دسترس بودن داده و اطلاعات
- هزینه و دسترسی به منطقه
- ماهیت پدیده و شرایط اقلیمی
- عامل مهم به اسم تلاش و دلسوزی فرد
در دسترس بودن داده و اطلاعات
یکی ازمهم ترین دلایلی که در داخل کشور ما بیشتر مطالعات بر روی شهر تهران صورت میگیرد همین مورد است. در واقع میشه گفت در کلانشهر تهران داده های موجود برای تحلیل متخصصین بیشتر بوده لذا تهران را به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب میکنند. البته گاهی وقتا خود کلان شهر بودن آن و پایتخت بودن آن میتواند دلیل اهمیت آن باشد.
هزینه و دسترسی به منطقه
از دیگر مواردی که خیلی بر روی انتخاب منطقه موثر است بحث هزینه است. متاسفانه در هزینه دانشجویی و طرح پایان نامه ای مقداری نیست که دانشجو بتواند با آن هزینه نمونه برداری را بدهد لذا ترجیح داده که همان مورد اول را انتخاب کند. اما بحث در دسترس بودن نیز میتواند خیلی مهم باشد. برای مثال شرایط کوهستانی منطقه اجازه نمونه برداری را نمی دهد. البته ما محدودیت های مرز نیز داریم. برای نمونه نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که ما بر روی کشور عراق کار کنیم. البته اینجا منظور تکنیک های سنجش از دوری نیست.
ماهیت پدیده و شرایط اقلیمی
ماهیت پدیده میتواند خواه نه خواه به عنوان یک عامل اجباری اطلاع شود. برای نمونه فرض کنید پژوهش شما بر روی مطالعه برف است در این صورت شما نمیتوانید شهر تهران را انتخاب کنید. یا مثلا اگر هدف بررسی جنگل زاگرس باشد ما باید بر روی مناطق غربی کار کنیم. اما یکی دیگر ازموارد که مهم است توجه به اقلیم است. کشور ایران کشور اقلیم های مختلف است. ما در مطالعات مقایسه ای باید از اقلیم های مختلف مناطق مختلف را انتخاب کرد.
عامل مهم به اسم تلاش و دلسوزی فرد
ما به عنوان افرادی که در یک جامعه بزرگ میشویم مدیون هستیم به افراد آن جامعه، یکی از دلایلی که میتواند شما را سوق دهد که بر روی منطقه خود و زادگاه خود کار کنید همین بحث مدیون بودن ما و حس تعلق ما می باشد. تا جایی که ممکن است بر روی مناطق مختلف کشور کار کنید و اگر شده به عنوان یک محقق 1 سال نیز نمونه برداری انجام داده و کار با ارزشی را انجام دهید.
