در بسیاری از مطالعات مرتبط با سنجش از دور، جغرافیا، محیطزیست و برنامهریزی شهری، دسترسی به تصاویر ماهوارهای با وضوح بالا، نقش کلیدی در تحلیلهای مکانی و تصمیمگیریهای دقیق دارد. یکی از منابع در دسترس و پرکاربرد در این حوزه، تصاویر موجود در گوگل ارث (Google Earth) است که علاوه بر نمایش بصری دقیق، امکان مشاهده تاریخی و تغییرات زمانی را نیز فراهم میسازد. در مقاله راهنمای کامل دانلود تصاویر گوگل ارث هدف بررسی روش های دسترسی به تصاویر گوگل ارث می باشد.
تصاویر گوگل ارث به دلیل وضوح بالا، سهولت دسترسی و رایگان بودن، به یکی از ابزارهای اصلی برای بررسی تغییرات کاربری زمین، مکانیابی عوارض، یا اعتبارسنجی دادههای مکانی تبدیل شدهاند. اگرچه این تصاویر ممکن است از نظر دقت هندسی با دادههای رسمی سنجش از دور مانند لندست یا سنتینل تفاوتهایی داشته باشند، اما در بسیاری از پروژههای تحقیقاتی و میدانی، به عنوان یک مرجع بصری بسیار مفید عمل میکنند.
از آنجا که گوگل ارث به طور پیشفرض امکان دانلود مستقیم تصاویر را به صورت ژئورفرنسشده (دارای مختصات جغرافیایی دقیق) نمیدهد، کاربران ناچارند از روشها و ابزارهای خاصی برای استخراج این تصاویر استفاده کنند. در این مقاله به معرفی روشهای مختلف دانلود تصاویر از گوگل ارث خواهیم پرداخت؛ از روشهای ساده مانند تهیه اسکرینشات، تا راهکارهای پیشرفتهتری مانند استفاده از SAS Planet و ابزارهای جانبی برای تهیه خروجیهای ژئورفرنسشده می باشد.
آموزش پیشنهادی: دوره آموزش رایگان گوگل ارث پرو
تصاویر گوگل ارث
تصاویری که در نرم افزار گوگل ارث مشاهده میشوند، حاصل ترکیب دادههایی از منابع مختلف هستند؛ از جمله تصاویر ماهوارهای تهیهشده توسط ماهوارههایی مانند Landsat، Sentinel، SPOT، WorldView و همچنین عکسهای هوایی ثبتشده توسط هواپیماها. این تصاویر توسط شرکتهایی مانند Maxar Technologies، CNES/Airbus و ناسا در اختیار گوگل قرار گرفته و بهصورت یکپارچه در بستر Google Earth نمایش داده میشوند.
هدف اصلی از توسعه گوگل ارث، فراهمکردن امکان سفر مجازی به نقاط مختلف جهان و مشاهده دقیق محیطهای شهری، طبیعی و تاریخی است. کاربران میتوانند با زوم بالا، جزئیات یک منطقه را از نمای بالا مشاهده کنند و حتی در برخی موارد تغییرات زمانی را نیز بررسی نمایند. این قابلیت باعث شده گوگل ارث به ابزاری محبوب در بین پژوهشگران، دانشجویان و حتی گردشگران مجازی تبدیل شود.
با این حال، باید به این نکته مهم توجه داشت که تصاویر گوگل ارث دارای ارزش عددی (Digital Number) یا دادههای طیفی نیستند؛ به عبارت دیگر، این تصاویر اطلاعات باندهای طیفی مختلف یا دادههای خام سنجندهها را در اختیار کاربر قرار نمیدهند. به همین دلیل، از نظر فنی نمیتوان آنها را بهعنوان «تصاویر ماهوارهای علمی» در نظر گرفت، بلکه بیشتر باید آنها را بهعنوان یک مرجع بصری و ابزاری برای بررسی ظاهری و اعتبارسنجی مکانی در نظر گرفت.
راهنمای کامل دانلود تصاویر گوگل ارث
با توجه به اهمیت تصاویر گوگل ارث در مطالعات بصری و اعتبارسنجی مکانی، روشهای متعددی برای دریافت، ذخیره و بهکارگیری این تصاویر وجود دارد. در این بخش به معرفی و مقایسه کاربردیترین روشهای فراخوانی و استفاده از تصاویر Google Earth میپردازیم:
1. ذخیره تصویر در Google Earth و ژئورفرنس کردن در نرمافزارهای GIS
رایجترین روش دستی برای استفاده از تصاویر گوگل ارث، ذخیره آنها در نرمافزار Google Earth Pro است. کاربر ابتدا منطقه مورد نظر را با دقت تنظیم کرده، سپس از طریق گزینهی Save Image تصویر را ذخیره میکند. این تصویر، فاقد مختصات مکانی دقیق است و به همین دلیل باید در نرمافزارهایی مانند ArcGIS یا QGIS ژئورفرنس شود. برای ژئورفرنس کردن، نقاط کنترل (GCP) از خود گوگل ارث یا نقشههای پایه استفاده میشود تا تصویر با موقعیت مکانی واقعی منطبق گردد.
2. استفاده از نرم افزار Basemap Portable
Basemap Portable یک ابزار رایگان و متنباز است که به کاربران اجازه میدهد نقشههای پایه از سرویسهایی مانند Google، Bing و OpenStreetMap را دانلود کرده و بهصورت آفلاین در نرمافزارهای GIS استفاده کنند. این روش برای پروژههایی که به تصاویر گوگل در محیط آفلاین نیاز دارند، بسیار مفید است. البته استفاده از دادههای گوگل در برخی کشورها با محدودیتهای حقوقی همراه است که باید مد نظر قرار گیرد.
3. استفاده از نرم افزار SAS.Planet
نرمافزار SAS.Planet یکی از قدرتمندترین ابزارهای غیررسمی برای دانلود تصاویر باکیفیت از گوگل ارث، بینگ، یاهو و سایر منابع است. این نرمافزار علاوه بر نمایش و بارگذاری سریع تصاویر، امکان ذخیره تصاویر با وضوح بالا، خروجی GeoTIFF و حتی ساخت کاشیهای Map Tile را نیز فراهم میکند. SAS.Planet اغلب در پروژههای میدانی و تهیه نقشههای تصویری مورد استفاده قرار میگیرد.
4. استفاده از بسترهایی مانند ArcGIS Pro
در نسخههای جدید نرمافزار ArcGIS Pro، امکان فراخوانی مستقیم تصاویر از منابع مختلف از جمله Google، Bing، Esri و سایر ارائهدهندگان basemap وجود دارد. همچنین با استفاده از افزونههای خاص یا سرویسهای آنلاین، میتوان تصاویر پسزمینه را به محیط GIS وارد کرده و برای تحلیلهای مکانی به کار گرفت. اگرچه Google Earth API بهطور مستقیم در دسترس ArcGIS نیست، اما راهحلهایی مانند وارد کردن تصاویر ذخیرهشده یا اتصال به Web Tile Layers میتوانند این خلأ را تا حدی جبران کنند.
روش دانلود تصاویر با ذخیره عکس از Google Earth Pro
Google Earth Pro یکی از سادهترین و رایگانترین ابزارهای گوگل برای دسترسی به تصاویر با کیفیت نسبتا خوب است. مراحل کار به شرح زیر است:
مرحله اول: نصب و آمادهسازی Google Earth Pro
ابتدا نرمافزار Google Earth Pro را از سایت رسمی گوگل دانلود و نصب کنید.
برنامه را باز کنید و به محل مورد نظر برای ذخیره تصویر بروید. با استفاده از ابزارهای زوم و جابهجایی، زاویه و بزرگنمایی مناسب را انتخاب کنید.
مرحله دوم: تنظیمات تصویر
در منوی بالای برنامه، گزینه File > Save > Save Image را انتخاب کنید.
صفحه نمایش به حالت ذخیره تصویر میرود؛ میتوانید عناصر روی صفحه مانند نوار ابزار، لوگو گوگل و مقیاس را فعال یا غیرفعال کنید. معمولاً برای تصاویر تمیز، این گزینهها را غیرفعال میکنند.
رزولوشن و کیفیت تصویر را از نوار بالا تنظیم کنید. بهتر است کیفیت را روی بالاترین حد قرار دهید.
مرحله سوم: ذخیره تصویر
روی دکمه Save Image کلیک کنید و مسیر ذخیره و نام فایل را انتخاب کنید.
تصویر به صورت یک فایل JPG یا PNG ذخیره میشود.
مرحله چهارم: ژئورفرنس کردن تصویر
این تصویر فاقد مختصات مکانی دقیق است، بنابراین برای استفاده در GIS باید ژئورفرنس شود.
نرمافزارهایی مثل ArcGIS یا QGIS را باز کنید و با استفاده از نقاط کنترل مکانی (GCP) که میتوانید از Google Earth یا نقشههای مرجع استخراج کنید، تصویر را منطبق بر مختصات واقعی قرار دهید.
پس از این کار، تصویر قابل استفاده در پروژههای تحلیل مکانی میشود.
دانلود تصاویر با نرم افزار SAS.Planet
SAS.Planet یکی از قویترین و محبوبترین ابزارهای دانلود تصاویر با وضوح بالا از گوگل ارث و سایر سرویسها است.
مرحله اول: دریافت و نصب SAS.Planet
این نرمافزار به صورت رایگان از سایتهای معتبر قابل دانلود است (معمولاً به صورت فایل فشرده که نیازی به نصب ندارد).
فایل را استخراج کنید و برنامه را اجرا کنید.
مرحله دوم: انتخاب ناحیه مورد نظر
در محیط برنامه، با ابزارهای نقشه، به منطقهای که میخواهید تصویر آن را دانلود کنید بروید.
ابزار انتخاب منطقه (Rectangle) را فعال کنید و ناحیه دلخواه را مشخص کنید.
مرحله سوم: تنظیمات دانلود تصویر
در منوی اصلی گزینه Download یا مشابه آن را انتخاب کنید.
سرویس منبع تصویر را Google Satellite انتخاب کنید (میتوانید از سرویسهای دیگر مثل Bing یا Yandex هم استفاده کنید).
وضوح (Zoom level) را تعیین کنید؛ هرچه بزرگتر باشد، کیفیت تصویر بالاتر است ولی حجم و زمان دانلود بیشتر میشود.
مرحله چهارم: شروع دانلود و ذخیره
دکمه دانلود را بزنید. SAS.Planet شروع به دریافت کاشیهای تصویری از منطقه انتخاب شده میکند.
پس از پایان دانلود، میتوانید تصاویر را به صورت GeoTIFF یا فرمتهای دیگر ذخیره کنید که دارای مختصات جغرافیایی هستند.
مرحله پنجم: استفاده در نرمافزار GIS
تصاویر دانلود شده با مختصات دقیق، قابل وارد کردن مستقیم به نرمافزارهای GIS مانند ArcGIS و QGIS هستند.
بدون نیاز به ژئورفرنس مجدد، میتوانید تحلیلهای مکانی خود را انجام دهید.